Το "ΣΤΑΡ ΤΡΕΚ" στην ελληνική τηλεόραση

Μία αναλυτική αναδρομή για την αγαπημένη μας σειρά. 

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Τον Ιούλιο του (αρκετά μακρινού μας) 1969 ολόκληρος ο κόσμος ετοιμαζόταν να παρακολουθήσει μέσω της τηλεόρασης (όπου υπήρχε) την προσελήνωση της διαστημικής αποστολής Απόλλων 11 στο φεγγάρι, τον αιώνιο δορυφόρο της Γης μας! Η μεγάλη στιγμή είχε φτάσει τα ξημερώματα της Δευτέρας 21 Ιουλίου (ώρα Ελλάδας) όταν οι τρεις αστροναύτες θα έφταναν στον προορισμό τους και δύο από αυτούς (με πρώτο τον κυβερνήτη της ατράκτου που είπε και τη γνωστή, συμβολική φράση) θα είχαν την ευκαιρία να γράψουν ιστορία, πατώντας στο σεληνιακό έδαφος!

Άλλοι, είχαν… προηγηθεί (; )

Σύμφωνα με κάποιον ευρέως διαδεδομένο αστικό μύθο, οι τρεις κοσμοναύτες κατά τη στιγμή που προσέγγιζαν το στόχο τους, είδαν έκπληκτοι να υπάρχουν στο σεληνιακό έδαφος… εγκαταστάσεις (!) και η συνομιλία τους με το κέντρο ελέγχου της NASA στη Γη, φέρεται να διακόπηκε άμεσα (…) Όταν ο ήχος επανήλθε στους τηλεοπτικούς δέκτες, τίποτα δεν έδειχνε να τους προβληματίζει και μετά από λίγη ώρα ο Αμερικανός αστροναύτης - αεροναυπηγός Neil Armstrong (1930-2012) έγινε εκείνος ο άνθρωπος που θα άφηνε το πρώτο γήινο αποτύπωμα πάνω στη Σελήνη.

---

Ο Roddenberry με το (βασικό) cast της σειράς.

Star Trek (1966 – 1969)

Ενάμιση μήνα πριν την πραγματοποίηση αυτής της ανθρώπινης εποποιΐας, στις Η.Π.Α. και μέσω του δικτύου NBC είχε ολοκληρωθεί η προβολή μίας εβδομαδιαίας τηλεοπτικής σειράς επιστημονικής φαντασίας με τίτλο Star Trek (που αργότερα μετονομάστηκε σε Star Trek The Original Series). Η σειρά προβλήθηκε επί μία τριετία (8.9.1966 – 3.6.1969) και ήταν μία ακόμη έμπνευση του ευφάνταστου Αμερικανού παραγωγού Gene Roddenberry (1921-1991), γνωστού ήδη στο κοινό από προηγούμενες δημιουργίες του. Ακολουθούσε τις περιπέτειες του πληρώματος ενός γήινου διαστημοπλοίου του… 23^ου αιώνα (!) το οποίο κινείτο στο αχανές σύμπαν με ταχύτητα πολλαπλάσια εκείνης του φωτός (!) Η 5ετής αποστολή του είχε διττό χαρακτήρα: Εξερεύνησης και ειρηνικής επαφής, αναζητώντας νέους κόσμους και πολιτισμούς σε μακρινά άστρα, έως εκεί που κανένας άνθρωπος δεν είχε πάει ποτέ πριν!

Στην Ελλάδα.

Στη χώρα μας η τηλεόραση τότε ήταν ακόμη σε «νηπιακή» ηλικία, μετρώντας με το… «ζόρι» 2-3 έτη ζωής κι αυτής με… δόσεις. Σταθερό τηλεοπτικό κανάλι ήταν μόνο ένα, ονομαζόταν Δίαυλος 10 και εξέπεμπε σε πανελλήνια εμβέλεια. Υπαγόταν στην Υ.ΕΝ.Ε.Δ. (Υπηρεσία Ενημέρωσης των Ενόπλων Δυνάμεων), καθώς -ας μην ξεχνάμε- βρισκόμαστε στην «καρδιά» μίας στρατιωτικής δικτατορίας, που είχε επιβληθεί πάνω από δύο χρόνια νωρίτερα (21 Απριλίου 1967). Όμως, υπήρχε και ένα ακόμη κανάλι (τοπικού χαρακτήρα) που κατά καιρούς εξέπεμπε από τη Θεσσαλονίκη. Σημειωτέον πως οι ζώνες προβολής ήταν δύο και διακρίνονταν σε πρωινή και εσπερινή. 

Το ευχάριστο νέο για τους τηλεθεατές ήρθε τον Απρίλιο του 1969 όταν και ανακοινώθηκε η αναβάθμιση του Διαύλου 10 σε Κανάλι 5, αλλά και η δημιουργία ενός δεύτερου καναλιού (Κανάλι 11) που θα εξέπεμπε μόνιμα μέσω των συχνοτήτων του Ελληνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (Ε.Ι.Ρ.) που αργότερα (περιλαμβάνοντας αναγκαστικά και τη λέξη τηλεόραση) μετονομάστηκε σε Ε.Ι.Ρ.Τ. και τελικά Ε.Ρ.Τ. (Ελληνική Ραδιοφωνία και Τηλεόραση). Όταν η Ε.Ρ.Τ. δυνάμωσε αρκετά, τότε "γεννήθηκαν" και οι... απόγονοί της, που σήμερα διακρίνονται σε Ε.Ρ.Τ.1, Ε.Ρ.Τ. 2 και Ε.Ρ.Τ. 3 (με έδρα τη συμπρωτεύουσα).

Την Κυριακή 20 Ιουλίου 1969 (παραμονή της προσελήνωσης) η εφημερίδα Μακεδονία δημοσίευσε για πρώτη φορά το αναλυτικό τηλεοπτικό πρόγραμμα ολόκληρης της εβδομάδας (20-26 Ιουλίου), μία όμορφη στήλη που έκτοτε καθιερώθηκε. Κυριαρχούσαν οι μαγνητοσκοπημένες μεταδόσεις -από το διάστημα- που είχαν ληφθεί τις προηγούμενες δύο ημέρες, καθώς η μεγάλη στιγμή πλησίαζε! 

Ο Πρόεδρος Νίξον (δεξιά) συνομιλεί με τους τρεις αστροναύτες του Απόλλων 11,
μετά από την επιστροφή τους στη Γη

Όμως, τη Δευτέρα 21 Ιουλίου 1969 οι Έλληνες τηλεθεατές δεν κατάφεραν να δουν ζωντανά την προσελήνωση της διαστημικής ατράκτου στο φεγγάρι, λόγω των καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν κατά τις πρωϊνές ώρες στη χώρα μας (και οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την αδυναμία λήψης του σήματος που έστελναν οι Δορυφόροι της NASA). Θα "παρηγορούνταν" με τη μετάδοση σε "κονσέρβα", ωστόσο το πρόγραμμα εκείνης της ιστορικής μέρας τους αποζημίωσε (εν μέρει). Στις 22:00 μπορούσαν να δουν ένα ακόμη επεισόδιο της Αμερικανικής σειράς επιστημονικής φαντασίας με τίτλο Men into Space (που στα ελληνικά αποδόθηκε ως Οι Αστροναύται). Η σειρά βέβαια αυτή προβάλονταν ήδη στη χώρα μας επί 3 και πλέον μήνες, καθώς είχε πραγματοποιήσει το "ντεμπούτο" της την Τρίτη 15 Απριλίου, στις 8:30 μ.μ. 

Συντελεστές.

Με πρωταγωνιστή τον Αμερικανό ηθοποιό William Lundigan (1914-1975) στο ρόλο του ηρωικού συνταγματάρχη Edward McCauley, η σειρά (που είχε προβληθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες από το Κανάλι CBS κατά το χρονικό διάστημα 30.9.1959-7.9.1960 και με συνολικά 38 επεισόδια) εστίαζε στη (μελλοντική) δεκαετία 1975-1985: Η Σελήνη (υποτίθεται πως) είχε κατακτηθεί το 1975, ενώ πάμπολλες αποστολές διεξάγονταν πλέον προς τον… Άρη, αλλά και σε άλλους πλανήτες (!) Παραγωγός ήταν ο Lewis J. Rachmil (1908-1984), το αρχικό σενάριο είχε γραφτεί από το συγγραφέα Jerome Bixby (1923-1998), ενώ τη σκηνοθεσία υπέγραφε ένας γνωστός μας, ο ηθοποιός William Conrad (1920-1994), ο ευτραφής αστυνομικός ντετέκτιβ και πρωταγωνιστής του σίριαλ Cannon. Το τελευταίο μάλιστα, εκτός της μικρής μας οθόνης, εμείς (τα τότε μικρά παιδιά) το απολαύσαμε και σε μορφή… κόμικς, από το περιοδικό Ζαγκόρ (1970-1975) του αείμνηστου εκδότη Στέλιου Ανεμοδουρά.

ΤΑΞΙΔΙ Στ' ΑΣΤΕΡΙΑ: Αυτή είναι η πρώτη περίοδος προβολής στη χώρα μας. 

Για πρώτη φορά οι Έλληνες λάτρεις του είδους είχαν γνωρίσει αυτή την εξαιρετική παραγωγή (Star Trek) απ' τα τέλη του Απριλίου του 1968. Συμπτωματικά, ήταν τότε που το δικτατορικό καθεστώς "γιόρταζε" πομπωδώς τον ένα χρόνο από την επιβολή του. Από την αναγκαστική, δηλαδή, οπισθοδρόμηση που προκάλεσαν (οι δικτάτορες) στην Ελλάδα, σε κάθε επίπεδο.... Ήταν λοιπόν η Κυριακή 20.4.1968, όταν το απογευματινό πρόγραμμα του Ε.Ι.Ρ. περιέλαβε για πρώτη φορά το αγαπημένο μας σίριαλ υπό τον τίτλο ΤΑΞΙΔΙ Στ' ΑΣΤΕΡΙΑ. Εκείνη την ίδια εποχή (όπως αναφέρθηκε) συνεχίζονταν ΟΙ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΑΙ, παράλληλα με ένα ακόμη ενδιαφέρον σίριαλ (όλα επιστημονικής φαντασίας) με τίτλο ΣΤΗ ΣΗΡΑΓΓΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (The Time Tunnel) που ξεκίνησε (από το Δίαυλο 10  με ώρα εκπομπής στις 7:10 μ.μ.) την Πέμπτη 3 Απριλίου του 1969 και κράτησε δύο μήνες, μέχρι το τέλος Μαΐου. 

Η προβολή της σειράς συνεχίσθηκε (έστω και με αρκετές... απουσίες) και από την (νεόκοπη) Υ.ΕΝ.Ε.Δ. καθώς κρίθηκε πιο επίκαιρη, αλλά και πιο επιτυχημένη από τους δύο προκατόχους της. Την Κυριακή 1η Ιουνίου 1969 (στις 8:10 μ.μ.) το Κανάλι 5 προβάλει ένα νέο επεισόδιό της, όμως ας μην μας παραξενεύει το γεγονός πως κατά περιόδους υπήρχαν και ορισμένα κενά. Αυτό οφείλονταν σε μερικές (απρόοπτες) αλλαγές της τελευταίας στιγμής ή και σε τεχνικά προβλήματα. Με αυτά και με αυτά και μέχρι να συμπληρωθούν τα 29 επεισόδια της 1ης σεζόν, κύλησαν αρκετοί μήνες... Ανάφερα πιο πάνω το επεισόδιο της 1ης Ιουνίου του 1969 διότι με αυτό ολοκληρώθηκε η προβολή της 1ης σεζόν, που βέβαια στις Ηνωμένες Πολιτείες είχε τερματιστεί απ' την 13η Απριλίου του 1967. Λιγότερο από έναν χρόνο μετά ολοκληρώθηκε και η 2η σεζόν (Δίκτυο NBC: 15-9-1967 έως και 29-3-1968) και όπως είδαμε, λιγότερο από έναν μήνα αργότερα, το STAR TREK φτάνει και στην Ελλάδα. 

Έρχεται ο… «δόκτωρ Σποκ»!

Έτσι, στις 20:10 το βράδυ της 27^ης Ιουλίου του 1969 (που η δημοφιλής σειρά είχε ήδη συμπληρώσει εδώ πάνω από έναν χρόνο) οι Έλληνες τηλεθεατές απόλαυσαν για μία ακόμη φορά τις συναρπαστικές περιπέτειες των τετρακοσίων ανδρών και γυναικών (με πρώτη και καλύτερη την αξιωματικό επικοινωνιών Uhura, να την υποδύεται η ηθοποιός Nichelle Nichols) του πληρώματος του διαστημόπλοιου Enterprise. Δηλαδή του σκάφους που αποτελούσε την επικεφαλής ναυαρχίδα του... Αστροστόλου της... Γαλαξιακής Ομοσπονδίας Πλανητών, μίας συμμαχικής πολιτικής αλλά και στρατιωτικής ένωσης αρκετών αστεριών που κατοικούνταν από νοήμονα όντα! Μεταξύ των μελών της ηγετικής τριάδας (πλοίαρχος-ύπαρχος-αρχίατρος) περιλαμβανόταν ένας ψηλόλιγνος τύπος, ο… εξωγήινος (από τον φιλικό Πλανήτη Vulcan) με τα… μυτερά αυτιά και τα ανασηκωμένα φρύδια… «δόκτωρ Σποκ» (όπως λανθασμένα αναφέρεται -το ορθό είναι Mr. Spock- στην ‘μίνι’ περιγραφή της εφημερίδας) που τον ερμηνεύει υπέροχα ο Αμερικανός ηθοποιός Leonard Nimoy (1931-2015). Πρώτο «όνομα» στους τίτλους (και ασφαλώς όχι μόνο εκεί) είναι ο κυβερνήτης του σκάφους James T. Kirk (στο ρόλο ο εμβληματικός Καναδός καλλιτέχνης William Shatner, σήμερα 94 ετών) ενώ τη βασική «τρόικα» συμπληρώνει ο εξαίρετος DeForest Kelley (1920-1999), που υποδύεται τον επικεφαλής του ιατρικού τμήματος Δρ. Leonard «Bones» McCoy.

W. Shatner (πλοίαρχος James T. Kirk) - Grace L. Whitney
(δίοπος Janice Rand)

 Amok Time: Αυτός είναι ο τίτλος του επεισοδίου που μετέδωσε την Κυριακή 27-7-1969 η ελληνική τηλεόραση. Πρόκειται για το #1 της 2ης σεζόν (που είχε «βγει στον αέρα» στις Η.Π.Α. την 15.9.1967). Παρατηρούμε ότι υπήρχε μία χρονική καθυστέρηση σχεδόν 2 ετών από την αρχική προβολή στην τηλεόραση των Η.Π.Α., γεγονός απόλυτα λογικό (τότε). Επί δέκα εβδομάδες η ελληνική μετάδοση έμεινε σταθερή (Κυριακή, 20:10) όμως απ' τον Οκτώβριο του 1969 (με έναρξη στις 8 του μήνα) το σίριαλ μεταφέρθηκε τις Τετάρτες και με ώρα έναρξης στις 20:30.

Σειρά προβολής (The… Greek Way).

Διαπιστώνουμε, επίσης, ότι στην Ελλάδα πως  τα επεισόδια (τόσο της 1ης, αλλά και της 2ης σεζόν) προβάλλονταν ανάκατα (γιατί άραγε;; ) Χαρακτηριστικά αναφέρω: Ενώ την Κυριακή 10 Αυγούστου 1969 είδαμε (σωστά) το #3 με τίτλο The Changeling, την αμέσως επόμενη εβδομάδα προβλήθηκε το… #14 (Wolf in the Fold). Στις 31 Αυγούστου, εντούτοις, γύρισαν… πίσω (#6) με το επεισόδιο The Doomsday Machine. Την 21^η Σεπτεμβρίου 1969 πρόβαλαν το επεισόδιο The Omega Glory (#23) και αμέσως μετά (28.9.1969) το… #4 (Mirror, mirror). Τέλος, την Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 1969 παρακολουθήσαμε το επεισόδιο #16 (The Gamesters of Triskelion). Η ίδια ημέρα προβολής (Τετάρτη) διατηρείται έως το τέλος του έτους, αλλά και την αρχή του επομένου (μέχρι και την Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου του 1970). Εν συνεχεία αλλάζει και από τις 2 Μαρτίου θα προβάλλεται κάθε Δευτέρα. Η Δευτέρα θα παραμείνει η βασική μέρα προβολής (κάποιες φορές έχει παρατηρηθεί να υπάρχει -μεσοβδόμαδα- επανάληψη του ίδιου επεισοδίου) έως και το ξεκίνημα του 1971. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι επίσης Δευτέρα (19:30) προβάλλονταν και η παρεμφερής σειρά με τίτλο ΧΑΜΕΝΟΙ στο ΔΙΑΣΤΗΜΑ (Lost in Space). 

·Μία ακόμη αλλαγή στην ώρα προβολής εμφανίζεται το καλοκαίρι του 1971, όταν η σειρά μεταδίδεται από την Υ.ΕΝ.Ε.Δ. κάθε Πέμπτη στις 21:00 (και με επανάληψη το Σάββατο στις 13:00). Έως και το Μάιο του 1972, παράλληλα με το ΧΑΜΕΝΟΙ στο ΔΙΑΣΤΗΜΑ, βλέπαμε ξανά τις νέες περιπέτειες (της 3ης και τελευταίας σεζόν) των αγαπημένων μας ηρώων (Κερκ, Μίστερ Σποκ, Δρ. Μακόυ, ‘Σκοτυ’ κ.α.). Το (προσωρινό) τέλος θα έρθει το καλοκαίρι του 1972, οπότε και το ΤΑΞΙΔΙ Στ' ΑΣΤΡΑ θα διαδεχτεί (σε β’ προβολή στην Ελλάδα) Η ΣΗΡΑΓΓΑ του ΧΡΟΝΟΥ .